سد بختیاری
اطلاعات کلی
نام رسمی: سد بختیاری
کشور: ایران پرچم ایران
رودخانه: بختیاری
محل: ۱۰۰کیلومتری جنوب غرب الیگودرز
سد بختیاری بر ایران واقع شده‌است
سد بختیاری
نوع سد: بتنی دو قوسی
ارتفاع از پی: ۳۱۵ متر
طول تاج: ۴۳۴ متر
عرض در پی: ۵۰ متر
عرض تاج: ۱۰ متر
تاریخ آغاز ساخت: ۱۳۷۵ خ.
اطلاعات مخزن
حجم مخزن: ۴۸۴۵ میلیون متر مکعب
مساحت دریاچه: ۵۸٫۷ کیلومترمربع
طول دریاچه: ۵۹ کیلومتر
پانویس‌ها:
این سد بلند ترین سد جهان است
مختصات: ۳۲.۹۳۹۷۲۲° شمالی ۴۸.۷۵۲۷۷۸° شرقی
سد بختیاری با ارتفاع ۳۱۵ متر بر روی رودخانه بختیاری که از سرشاخه‌های رود دز میباشد، احداث خواهد شد. این سد، در زمان تکمیل، بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان محسوب خواهد شد.[۵][۶]این سد در محدوده جغرافیایی شهرستان الیگودرز میباشد. موقعیت جغرافیایی این ساختگاه در مرز بین استان‌های لرستان و خوزستان قرار دارد. نیروگاه این سد دارای ظرفیت ۱۵۰۰ مگاوات میباشد.[۷]در تاریخ ۱۳۹۲/۱/۸ محمود احمدی نژاد با فرمان آغاز عملیات اجرایی بر روی رودخانه بختیاری در استان لرستان، دستور آغاز ساخت بلندترین سد دو قوسی جهان را صادر کرد.[۸]
محتویات [نهفتن]
۱ اهداف
۲ تاریخچه و سوابق
۳ مشخصات رودخانه
۴ مشخصات حوضه آبریز
۵ ویژگی‌ها
۶ جستارهای وابسته
۷ پیوند به بیرون
۸ منابع
تولید ۳٫۰۰۰ گیگاوات ساعت در سال انرژی برق‌آبی به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای (CO2) به میزان ۱٫۹۰۵٫۰۰۰ تن در سال در راستای CDM[۹]
جلوگیری از ورود رسوبات رودخانه بختیاری به مخزن سد دز و در نتیجه افزایش عمر سد و نیروگاه دز«۳۵ هزار میلیارد ریال اعتبار برای ساخت سد و نیروگاه بختیاری لرستان» (فارسی). خبرگزاری فارس، ۸/۰۱/۱۳۹۲.
کنترل سیلاب و جلوگیری از تخریب سالیانه آن و بهبود شرایط
ایمنی در پایین دست سد
خدمات مهندسی مطالعات مرحله اول طرح سد و نیروگاه بختیاری در اسفند ماه ۱۳۷۵، بمدت ۳۳ ماه، به شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس واگذار و گزارش‌های مربوط به مرحله اول طرح در اسفند ماه ۱۳۷۹ تحویل شرکت آب و نیرو شده‌است. در سال ۱۳۸۳ با انتقال پروژه از معاونت طرحهای توسعه شرکت و انتصاب مجری، مذاکرات مربوط به انتخاب مشاور مرحله دوم طرح ادامه یافت و نهایتاً در تاریخ ۲۸/۳/۸۴ انجام خدمات مهندسی شامل بازنگری و تکمیل مطالعات مرحله اول، انجام مطالعات مرحله دوم و تهیه اسناد مناقصهٔ سد و نیروگاه بختیاری به مشارکت مشاورین مطالعات طرح بختیاری که از شرکتهای مهندسی مشاور خدمات مهندسی برق (مشانیر)، مهندسی مشاور دزآب، پویری سوئیس و مهندسی اشتوکی پارس با مسئولیت مشترکاً، منفرداً و متضامناً تشکیل شده‌است، واگذار نمود.
بمنظور بازبینی مدارک فنی طرح مشارکت الکتریک فرانس و کوینه بلیه بعنوان مشاور بازنگری طرح (TRC) بکار گرفته شد.
آماده‌سازی زیرساختهای طرح در بخش احداث جاده‌های دسترسی اصلی و داخلی، مطالعات کمپ، تونل انحراف آب، زیر سازی ایستگاه راه‌آهن اختصاصی دوآب و... همزمان با پیشرفت مطالعات درحال انجام است که جزئیات آن به شرح زیر میباشد:
بخشی از راههای دسترسی داخلی (مسیر ۲) در قالب قراردادی با شرکت جهاد نصرکوثر شامل ۲ پل بر روی رودخانه سزار و مسیر به طول ۲ کیلومتر به اتمام رسیده‌است.
بخش دوم از راههای دسترسی داخلی شامل مسیرهای ۱،۳ و ۴ با طول تقریبی ۱۰ کیلومتر و ۷ دهنه پل در قالب قراردادی با قرارگاه خاتم الانبیاء (مؤسسه حرا) به همراه زیرسازی ایستگاه راه‌آهن اختصاصی دوآب و تونل انحراف آب بالایی از ابتدای سال ۸۸ آغاز شده‌است.
احداث سیستم انحراف و راههای دسترسی به تاج سد طی یک قرارداد به قرارگاه خاتم الانبیاء (مؤسسه حرا) واگذار گردید و عملیات اجرایی آن از نیمه اول سال ۱۳۹۰ آغاز شده‌است.
قراردادهای قطعات اول و دوم بخش اول از راههای دسترسی اصلی طرح تحت عنوان "مسیر آزادراه خرم آباد - سیرم" و "سیرم - تنگ هفت" در قالب قراردادهایی با شرکت ناودیس‌راه (نیمه دوم سال ۱۳۸۹) و شرکت بلندطبقه (نیمه اول سال ۱۳۸۸) ابلاغ و عملیات اجرایی آنها آغاز گردیده‌است.
اجرای بخش دوم و سوم راههای دسترسی اصلی طرح تحت عنوان مسیر تنگ۷-تنگ۶ و تنگ ۶-تنگ۵ در قالب قراردادهایی به شرکتهای جهاد نصر اصفهان و جهاد توسعه خدمات زیربنایی در نیمه دوم ۱۳۸۹ ابلاغ و شروع شده‌است.
تفاهم‌نامه قرارداد اصلی طرح (سد و نیروگاه) جهت تأمین مالی، طراحی و اجرا با کنسرسیوم فرآب-ساینوهایدرو در اسفند ماه ۱۳۸۹ به امضاء رسیده‌است و اخذ مجوزهای مورد نیاز و ترتیبات فاینانس در دست پیگیری است که پس از آن امکان ابلاغ قرارداد و فعال شدن عملیات اجرایی فراهم می‌گردد.«سد بختیاری بیش از ۱۰ هزار شغل در لرستان ایجاد می‌کند» (فارسی). ۲۷ خرداد ۱۳۹۲.
مشخصات رودخانه:
رودخانه بختیاری یکی از دو سرشاخه اصلی رودخانه دز میباشد که از ارتفاعات جنوبی اشترانکوه سرچشمه می‌گیرد و در نزدیکی ایستگاه تنگ پنج به رودخانه سزار می‌پیوندد و رود دز را تشکیل می‌دهد.
مشخصات حوضه آبریز:
مساحت حوضه آبریز در محل ساختگاه سد در حدود ۶۳۸۸ کیلومترمربع و میانگین ارتفاع حوزه از سطح دریا ۲۲۱۲ متر میباشد. دبی متوسط سالانه رودخانه بختیاری در محل سد (بر اساس یک دوره آماری ۶۰ ساله) معادل ۱۴۴٫۶ مترمکعب بر ثانیه و متوسط بارش سالانه در حدود ۱۱۱۷ میلی‌متر میباشد. شیب متوسط رودخانه بختیاری طی مسیر حدود ۶۵/۰ درجه‌است.
ویژگی‌ها:
بلندترین سد دو قوسی بتنی جهان با ارتفاع ۳۱۵ متر
بزرگترین مخزن مصنوعی ذخیره آب کشور پس از سد کرخه با حجمی معادل ۴٫۸ میلیارد متر مکعب در تراز نرمال خسارت ناچیز مخزن از لحاظ مسائل اجتماعی به دلیل صعب‌العبور و کوهستانی بودن منطقه که موجب می‌شود با احداث و آبگیری این سد، اراضی کشاورزی زیادی غرقاب * نشود و تنها چند اقامتگاه به زیر آب خواهد رفت.
ظرفیت نیروگاه ۱۵۰۰ مگاوات و انرژی تولیدی سالانه با ضریب کارکرد ۲۰ درصد، نزدیک به ۳۰۰۰ گیگاوات ساعت میباشد.
نقش قابل توجه ذخیره سازی و تنظیم آب این سد با توجه به حجم زیاد مخزن
کنترل سیلاب‌های فصلی و بهبود شرایط ایمنی در پایین دست سد
افزایش قابل ملاحظه ظرفیت ذخیره آب در حوضه رودخانه دز به‌منظور امکان مدیریت بهتر منابع آب و افزایش حجم آب قابل تنظیم و در نتیجه افزایش سطح زیر کشت اراضی در پائین دست امکان تولید بهینه انرژی در زمان‌های پیک مصرف روزانه.
